Քիմիա

Քիմիական ռակցյաների ժամանակ վերցված նյութերի կամ ելանյութերի զանգվածը հավասար է

Նյութի բաղադրության պահպանման օրենքը և ստացվաման եղանակներից նյութի բաղադրությունը

Քիմյական հավասարումը դա քիմյական ռեակցյաի պայմանական գռարումն է բանադձեվերի և գործակիցների միջոցով միացման քայքայման տեղակալման և պոխանակման

Միացման են կոչվում այն ռեակցյաները որոնց ժամանակ երկու նյութից ստացվում եր մեկ բարդ նոյութ

Քյքայման են կոչվում այն ռեակցյաները վորոնց ժամանակ մեկ բարդ նյութից ստացվում են մի քանի բարդ նյութեր

Տղակալման են կոչվում այն ռեակցյաները որոնք կատարվում են պարզ և բարդ նյութերի միջև որտեղ պարզ նյութի տրի ատոմները տեղակալում են բարդ նյութի տարի ատոմներից որևե մեկին

Պոխանական են կորվում այն ռեակցյաները վորոնք կատարվում են երկու բարդ նյութերի միջև որտեղ նրանք փողանակվում են իրենց բաղադրիչ մասով


Օքսիդներ, երկտարր միացություններ են, որոնք բաղկացած են որևէ տարրի և թթվածնի ատոմներից։ Օքսիդներում թթվածինը դրսևորում է -2 օքսիդացման աստիճան։ Թթվածինը իր էլեկտրաբացսականությամբ երկրորդն է՝ ֆտորից հետո։ Այդ պատճառով գրեթե բոլոր տարրերը առաջացնում են օքսիդներ։
Օքսիդները բավականին տարածված են երկրի ընդերքում և առհասարակ տիեզերքում։ Օրինակ այդպիսի միացություններից էժանգը, ջուրը, շաքարավազը, ածխաթթու գազը։
Միացությունները, որոնք պարունակում են թթվածնի երկու ատոմ կոչվում են պերօքսիդներ, սուպերօքսիդներ։ Կոպիտ ասած նրանք չեն մտնում օքսիդների դասի մեջ։
IUPAC-ի անվանումներ ցանկի համաձայն օքսիդները անվանվում են «օքսիդ» բառով և քիմիական տարրի սեռական հոլովով. օրինակ՝ Na2O նատրիումի օքսիդ, Al2O3 ալյումինի օքսիդ։ Եթե տարրը ունի փոփոխական օքսիդացման աստիճան, ապա օքսիդի անվանման կողքին առանց բացատանիշի, փակագծերի մեջ նշվում է նրա օքսիդացման աստիճանը։ Օրինակ՝ Cu2О պղնձի օքսիդ(I), CuO պղնձի օքսիդ(II), FeO երկաթի օքսիդ(II), Fe2О3 երկաթի օքսիդ(III), Cl2O7 քլորի օքսիդ(VII)։
Կախված օքսիդում թթվածնի ատոմների թվից, դրանք կարող են ունենալ տարբեր անվանումներ։ Օրինակ, եթե պարունակում է մեկ ատոմ թթվածին, ապա անվանում են մոնօքսիդ, եթե երկու, ապա երկօքսիդ, իսկ եթե երեք, ապա՝ եռօքսիդ։ Օրինակ՝ ածխածնի մոնօքսիդ CO, ածխածնի երկօքսիդ СО2, ծծմբի եռօքսիդ SO3։
XIX դարից հրակայուն օքսիդները, որոնք գործնականորեն չեն լուծվում ջրում անվանեցին «հողեր»։[1]
Կա օքսիդների 4 հիմնական դաս՝հիմնային, թթվային, երկդիմի և աղ չառաջացնող։
Հիմնային են այն օքսիդները, որոնց համապատասխանում են Հիմքեր. դրանք մետաղների օքսիդներ են, օրինակ՝ Na2O, K2O, CaO, Fe2O3։
Թթվային են այն օքսիդները, որոնց համապատասխանում են Թթուներ. դրանք էլ ոչմետաղների օքսիդներն են, օրինակ՝ N2O3, P2O5, Cl2O7, Mn2O7։
Երկդիմի են այն օքսիդները, որոնք կարող են փոխազդել թե թթուների, թե հիմքերի հետ.դրանք բոլորը համեմատաբար պասիվ մետաղների օքսիդներ են, ինչպես ZnO, FeO, Al2O3 օքսիդները։
Աղ չեն առաջացնում այն օքսիդները, որոնք չեն փոխազդում ոչ թթուների, ոչ հիմքերի հետ.դրանք ոչ մետաղների օքսիդներ են, ինչպես՝ NO, N2O, CO և այլն։